Hypnotherapie
Overview

Wat is het voordeel van trance ten opzichte van het gewone cliëntgesprek?

Het gewone cliëntgesprek vindt plaats in de waaktoestand (deze bewustzijnstoestand wordt ook wel de ‘waaktrance’ genoemd). De waaktoestand wordt in hoge mate bepaald door conditionering: gedachten volgen meestal vaste routes. Het associatieproces loopt dan langs bepaalde (geconditioneerde) patronen. Deze denkpatronen kunnen soms te beperkt zijn om creatieve oplossingen voor problemen te ontdekken. Mensen kunnen dit verbaal weergeven door uitspraken als: “ik zit (loop) vast, ik kom er niet uit, mijn gedachten blijven maar in hetzelfde kringetje ronddraaien, ik kom er niet uit, erover praten doe ik al zo lang en dat helpt niet, ik kom niet verder, nou weet ik het ook niet meer”, etc. Het gebruik van (cognitieve) gesprekstherapievormen kent dan ook naast de vele mogelijkheden ook zijn beperkingen.

In een trancetoestand is het gebruikelijke patroon van mentale associatie tijdelijk onderbroken of opgeschort. Hierdoor ontstaat er openheid, ruimte in je geest. Er zijn verschillende vormen van trance of bewustzijnstoestanden, waarbij de diepste vormen van trance ook de meeste openheid bieden waardoor de cliënt optimaal zijn eigen zelfhelend vermogen kan inschakelen.

Deze openheid maakt het mogelijk om nieuwe wegen te vinden, nieuwe dingen te ontdekken, andere bronnen aan te boren. Als je op een bewuste wijze trance weet te induceren en als beïnvloedingsprocedure kunt benutten, kun je gemakkelijker en sneller mensen begeleiden in het vinden van oorzaken en oplossingen voor hun probleem, in het aanboren van onbewuste hulpbronnen en in het stellen en behalen van nieuwe doelen.

Iedere therapie, counseling of coaching maakt bewust of onbewust gebruik van trance.

Toch wordt trance in de huidige literatuur over Integratieve Psychotherapie en Counseling niet genoemd als gemeenschappelijke therapiefactor. Geheel onbegrijpelijk is dit niet, want een ‘trancetoestand’ blijkt nog voor velen een te onbekend en ongrijpbaar fenomeen te zijn. Er zijn veel associaties die mensen maken bij trance en trancetoestand. Zoals het kennelijk verkeren in een andere staat van bewustzijn: “ik was als in een trance, ik deed het als in een droom, ik was er wel bij maar ik was toeschouwer, ik was het niet die handelde”. Hier wordt verwezen naar de gedachte dat trance ermee te maken heeft dat iemand buiten zichzelf staat, niet in staat is om zelf te oordelen en verantwoordelijkheid te nemen voor het handelen. Hij verkeerde in een trance toen hij die (slechte) dingen deed (zijn kind slaan, schreeuwend over straat, buiten zichzelf geraken). Er wordt hier verwezen naar een soort toestand van bezetenheid. Ook een religieuze extase wordt een trance genoemd. In sjamanisme en van oorsprong West-Afrikaanse tradities geraken mensen in trance (zoals bij Winti).

Ook direct na een schokkende gebeurtenis (auto-ongeluk, explosie, plotselinge verlies van een naaste) kunnen mensen geschokt als in een trancetoestand rondlopen. Hier is de trance meer een beschermende, dissociatieve toestand opdat de naakte werkelijkheid nog niet vol dreunend kan binnenkomen.

Er zijn ook positieve associaties, waaruit blijkt dat iemand in een trancetoestand de beschikking krijgt over juist meer mogelijkheden dan de waaktoestand toestaat. Een sporter die de belangrijke finale wint, weet vaak op te merken: “ik was helemaal als in een trance“. Hier verwijst trance naar een toestand van toegespitst bewustzijn op één taak in één bepaalde context.

5 niveaus van Trance 

1. Meditatieve trance is de meest overstijgende en heldere bewustzijnstoestand. Een bekende werkwijze is meditatie zoals in Mindfulness. 
2. De Bewuste waaktoestand benut je in gesprekstherapie voor inzicht en het veranderen van gedachtepatronen. 
3. Alledaagse trance zoals in beleving van dagdromen, is bij uitstek geschikt om dieper gelegen hulpbronnen aan te spreken met behulp van metaforen en visualisaties.
4. Bij Absorptietrance bevindt de Ik-persoon zich als compleet persoon in zijn binnenwereld (droomwereld). Daardoor pakt hij de (oorzaken van de) problemen actief aan. 
5. Hypnotische trance is de meest diepe (complete) vorm van trance. In deze toestand van somnabulisme is het kritisch-rationele vermogen van de cliënt tijdelijk opgeschort. Daardoor is het onbewuste direct toegankelijk voor therapie.